Nederland overweegt in NAVO-verband een marineschip naar de Oostzee of de Zwarte Zee te sturen. Dat zei minister van Defensie Jeanine Hennis gisteravond in het tv-programma Pauw & Witteman. Ook overweegt ons land een F-16 te leveren. Vandaag heeft de NAVO vergaderd over het zenden van eenheden om de oostelijke bondgenoten gerust te stellen en werd besloten om direct materieel te in te zetten ter versterking van de oostgrens. De vraag is natuurlijk welk schip Hennis vandaag gaat aanbieden.
Zr.Ms. De Zeven Provinciën, hier op archiefbeeld tijdens de Nuclear Security Summit voor de Scheveningse kust, is één van de Nederlandse marineschepen die gereed is voor inzet. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Tijdens een persconferentie in Brussel vanmiddag maakte Secretaris-generaal Rasmussen bekend dat de NAVO de verdediging in het Oostzeegebied en in Zuidoost-Europa gaat versterken. De maatregelen zullen direct van kracht zijn.
Welk schip?
Welk schip Nederland aanbiedt op te laten stomen naar één van de zeeën is niet bekend. Wel zei minister Hennis gisteravond dat een dergelijk aanbod ook te maken heeft met inzet: "Daarbij komt dat een aantal zaken nog besproken moet worden. Bijvoorbeeld dat een fregat elders in de wereld druk is met een operatie."
Door het lage aantal Nederlandse fregatten is al snel te zien dat alleen de Evertsen met een operatie druk is. Het LCF verliet eind januari de Nieuwe Haven om deel uit te maken van de NAVO anti-piraterijoperatie Ocean Shield nabij Somalië, en zou volgens planning begin mei weer terug in Den Helder moeten zijn. Omdat de Evertsen meedoet aan een NAVO operatie en nu zelfs onderdeel is van het NAVO eskader SNMG2, is er een kans dat dit schip vandaag in het NAVO-overleg genoemd wordt.
Een ander fregat dat tijdens Northern Archer en de Nuclear Security Summit heeft bewezen volledig inzetbaar te zijn is Zr.Ms. De Zeven Provinciën. Dat fregat gaat op korte termijn richting de Hoorn van Afrika om piraterij tegen te gaan en behoort ook tot de opties. Ook M-fregat Zr.Ms. Van Speijk heeft net tijdens de grote voorjaarsoefening Joint Warrior 2014 laten zien inzetgereed te zijn.
Zoals gezegd is er nog geen enkele naam bekend gemaakt, maar heeft Hennis door het lage aantal van 6 Nederlandse fregatten weinig om aan te bieden.
Eén Nederlands schip is overigens al in de Oostzee. Mijnenjager Zr.Ms. Makkum is als onderdeel van het permanente mijnenbestrijdingsflottielje SNMCMG1 sinds begin deze week aan de westkant van het zeegebied.
De kans op het zenden van een extra mijnenjager of een LPD lijkt kleiner en een OPV is minder geschikt.
Persconferentie van de Secretaris Generaal van de NAVO Rasmussen, met aansluitend vragen.
Internationale bijdrage
Samen met Zr.Ms. Makkum zijn het Belgische zusterschip BNS Bellis (dat ook de leiding heeft) en het Noorse mijnenbestrijdingsvaartuig HNoMS Otra in de Oostzee.
Naast de Evertsen maken ook het Turkse fregat TCG Gökçeada (Turkse OH Perryklasse), de Italiaanse destroyer ITS Francesco Mimbelli (Durand de la Penneklasse) en het vlaggenschip ESPS Cristóbal Colón (fregat van de Alvaro de Bazanklasse) deel uit van het permanente NAVO-eskader SNMG2. Ook zij zullen ongetwijfeld worden genoemd om mogelijk naar de Zwarte Zee te worden gestuurd.
Twee NAVO-landen hebben overigens al schepen gestuurd. Eerder arriveerde het Franse inlichtingenschip FS Dupuy de Lôme al in de Zwarte Zee, gevolgd door het Franse fregat FS Dupleix (Georges Leyguesklasse) en de Amerikaanse torpedobootjager USS Donald Cook, dat vrij snel daarna bezoek kreeg van een Russische Su-24. Torpedobootjager USS Truxtun was het eerste schip dat na het begin van de crisis de Zwarte Zee binnenvoer.
Om het verhaal compleet te maken; het permanente NAVO eskader SNMG1, dat vooral rond de Noord-Atlantische Oceaan opereert, is vandaag vanuit de Golf van Biskaje Lissabon binnengevaren. Het Noorse fregat HNoMS Thor Heyerdahl en het Duitse korvet FGS Magdeburg maken daar in ieder geval deel van uit. Bestemming is vooralsnog onbekend.
Beperkingen van de Zwarte Zee
De Zwarte Zee is in tegenstelling tot nagenoeg alle andere zeeën, door zeeschepen alleen te bereiken via een zeestraat. In dit geval moeten schepen via de Bosporus en de Dardanellen, een smalle zeestraat in beheer van Turkije.
Niet alle schepen mogen zomaar dit zeegebied passeren. In 1936 werd overeengekomen dat landen die niet aan de Zwarte Zee zijn gelegen, geen marineschepen door de zeestraat mogen sturen die zwaarder zijn dan 15.000 ton. De Amerikaanse vliegkampschepen, maar ook de Karel Doorman, mogen de Zwarte Zee dus niet in. Overigens mogen volgens hetzelfde verdrag niet meer dan 9 niet-Zwarte Zee marineschepen tegelijkertijd door de zeestraat, en zij mogen niet langer dan 21 dagen in de Zwarte Zee blijven.
Angst
Estland, Letland en Litouwen werden in 2004 lid van de NAVO. De drie landen grenzend aan de Oostzee waren tijdens de Koude Oorlog onderdeel van de Sovjetrepubliek. Ook Roemenië en Bulgarije, grenzend aan de Zwarte Zee, werden in dat jaar lid van de verdragsorganisatie. Al deze landen zien sinds de crisis in Oekraïne het schrikbeeld van Russische invloed en overheersing weer opdoemen. Zij hebben de afgelopen maanden met regelmaat gevraagd om steun van hun NAVO bondgenoten. Dat NAVO-lidstaten elkaar moeten helpen in geval van een aanval op één van de lidstaten, staat weliswaar op papier, maar een preventieve aanwezigheid zou de angst voor een Russische aanval wat weg kunnen nemen of kunnen voorkomen.
