Marineschepen.nl
 
   
 

8. Wat maakt de Nederlandse onderzeeboten uniek?


Door: Jaime Karremann
Laatst aangepast: 10-06-2013


Introductie
1. Wat zijn de taken van onderzeeboten?
2. Hoeveel kost de Onderzeedienst?
3. Waarom zijn onderzeeboten onvindbaar?
4. Onderzeeboottorpedo's
5. Nucleaire versus diesel-elektrische onderzeeboten
6. Nederlandse onderzeeboten
7. Onderzeeboten wereldwijd
8. Wat maakt Nederlandse onderzeeboten uniek?

De Koninklijke Marine zegt met enige regelmaat dat de vier Nederlandse onderzeeboten van de Walrusklasse uniek zijn. Wat maakt ze zo bijzonder? Er zijn ontzettend veel landen met onderzeeboten: van Amerika tot Griekenland, van Maleisië tot Portugal. Dus moeten de Nederlandse subs iets hebben wat de andere niet hebben.
Op papier lijkt dat in eerste instantie tegen te vallen. De Walrusklasse maakt geen gebruik van "air-independent propulsion" (techniek om accu's op te laden met bijvoorbeeld brandstofcellen in plaats van diesels). Ook hebben de boten geen nucleaire voortstuwing, waarmee hard en lang gevaren kan worden. Ze hebben geen Tomahawks of ballistische raketten. Bovendien is de Walrusklasse ook de jongste niet meer.

Bruinvis
Zr.Ms. Bruinvis in de Clyde, Schotland. Dit is bekend terrein voor Nederlandse, Britse en Noorse onderzeeboten. Hier wordt zeer dicht onder de kust geoefend. Deze foto is gemaakt tijdens de internationale commandantenopleiding die Nederland verzorgt. Zie ook deze reportage over de Bruinvis. (Foto: J.M. Karremann/ Marineschepen.nl)

Toch zijn er maar weinig landen die kunnen leveren wat de Nederlandse onderzeedienst kan leveren en de verwachting is niet dat hier de komende decennia verandering in komt.



Enige oceangoing diesel-elektrische onderzeebootklasse in West-Europa
De Nederlandse onderzeeboten zijn als enige in West-Europa oceangoing diesel-elektrische onderzeeboten. Ze kunnen hierdoor verder en langer van huis dan andere conventionele onderzeeboten, ze kunnen dichter onder de kust varen dan nucleaire subs, daarnaast zijn de boten goed en de bemanningen zeer ervaren zodat de kans op ontdekking minimaal is. Een perfecte combinatie om veel gevraagd te worden voor bijvoorbeeld spionage missies, de Nederlandse specialiteit. Zeker nu de focus ligt op regio's ver van huis zoals de Straat van Hormuz en wateren rond de Hoorn van Afrika.

Dit wordt ook bewezen in de praktijk. Zo heeft de NAVO een behoefte gesteld van drie voortgestuwde onderzeeboten per jaar voor Operation Ocean Shield. Tot nu toe heeft alleen Nederland driemaal een onderzeeboot kunnen leveren die deel kon nemen.

vergelijking onderzeeboten
Vergelijking van onderzeeboten in grote lijnen op basis van of de boten langdurig en ver van huis kunnen opereren, en hoe ondiepe wateren zij kunnen/ durven te varen. Spanje ontbreekt omdat zij sinds dit jaar onderzeeboten hebben die (op papier) ver van huis inzetbaar zijn, maar de boten kampen met grote technische problemen en de Spaanse onderzeedienst mist de expertise die de Nederlandse heeft.

Ondiep en ver weg
Het doel van de missie bepaalt welk type onderzeeboten benodigd zijn. Nucleaire afschrikking is bijvoorbeeld alleen mogelijk met (nucleaire) onderzeeboten die beschikken over ballistische kernraketten, lang en ver weg kunnen varen en onopgemerkt in diepe wateren kunnen verblijven. Voor een aanval op landdoelen zijn onderzeeboten met kruisvluchtwapens zoals Tomahawk benodigd. Ook dit zijn doorgaans nucleaire onderzeeboten, al is de Walrusklasse ook een geschikt lanceerplatform zijn.

Voor inlichtingenmissies en het afzetten of oppikken van personen zet men het liefst kleinere, conventioneel voortgestuwde onderzeeboten in. Deze onderzeeboten kunnen makkelijker in ondiepe wateren worden ingezet zonder opgemerkt te worden.



Veel mensen zijn geïnteresseerd in hoe diep een onderzeeboot kan. Voor de missies waar de Nederlandse onderzeeboten voor worden ingezet is het echter niet belangrijk hoe diep een boot kan, maar hoe óndiep.
Dat is typisch iets voor conventionele onderzeeboten; bij Amerikaanse officieren die deelnemen aan de Nederlandse opleiding voor onderzeebootcommandanten staat het zweet vaak op de rug als zij voor het eerst met een Nederlandse sub varen. De grote Amerikaanse onderzeeboten komen niet in gebieden die ondieper zijn dan 200 meter, maar dat is juist waar de Nederlandse onderzeeboten hun acties moeten uitvoeren. Die enorme ervaring die de Nederlandse onderzeedienst heeft in ondiepe wateren is erg belangrijk en daarom wordt regelmatig dicht onder de kust geoefend nabij Schotland bijvoorbeeld.

Wat de nucleaire onderzeeboten van de Fransen, Amerikanen en Britten niet kunnen, kunnen de conventioneel voortgestuwde subs van bijvoorbeeld Duitsland, Noorwegen en Zweden wel: in ondiep water opereren. Waar zij op hun beurt echter niet voor geschikt zijn is langdurig ver van huis opereren. Veel conventionele onderzeeboten binnen de NAVO zijn klein en gebouwd voor acties dicht bij hun thuishaven. Zij zijn veel meer afhankelijk van ondersteuning dan grotere onderzeeboten.

Seawolf
De Seawolfklasse nucleaire onderzeeboten van de Amerikaanse marine, zijn zeer geavanceerd en geschikt voor vele bijzondere missies. De boten worden echter niet ingezet in de ondiepe wateren waar de veel kleinere Walrusklasse onderzeeboten hun opdrachten uitvoeren. De Seawolfklasse heeft een waterverplaatsing van ruim 12.000 ton; bijna 10.000 ton meer dan de Nederlandse boten. (Foto: US Navy)

Wie doen er mee?
Als we dan kijken welke landen boten hebben die aan dezelfde missies kunnen meedoen als de Nederlandse, kunnen we concluderen dat maar drie bevriende landen soortgelijke capaciteit hebben als Nederland.

Binnen de NAVO hebben de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk uitsluitend nucleaire onderzeeboten. De Britse en Amerikaanse subs zijn te groot voor de operaties vlak onder de kust en vallen dus af. Frankrijk beschikt met de Rubisklasse wel over kleine nucleaire onderzeeboten, maar ook daarmee willen zij niet in echt ondiep water; een navigatiefout zou een enorme ramp veroorzaken.
De onderzeeboten van Duitsland en Noorwegen zijn te klein, het niveau van de onderzeebootbemanningen in Spanje, Griekenland en Portugal (die beschikken over goede boten) ligt een stuk lager dan dat o.a. Nederland en zij ontberen ervaring op het gebied van expeditionair optreden.

Victoria
Een onderzeeboot van de Victoriaklasse. (Foto: Royal Canadian Navy)

Alleen de Canadese onderzeedienst heeft onderzeeboten die hetzelfde kunnen als de Nederlandse. De vier onderzeeboten van de Victoriaklasse uit 1993 hebben echter veel problemen gekend en zijn sinds kort vaker inzetbaar. Buiten de NAVO hebben de Australische onderzeeboten van de Collinsklasse de mogelijkheid om ver van huis te kunnen opereren. Ook deze boten kampen met veel technische problemen, waardoor zij vaak helemaal niet kunnen varen. Tot slot beschikt de Japanse onderzeedienst over boten die langdurig zelfstandig ver van huis kunnen.



comments powered by Disqus




Marineschepen.nl
Contact
Over deze site
Adverteren
Blijf op de hoogte via:

Twitter

Facebook

Instagram

Copyright

Alle rechten voorbehouden.

Sinds 13 augustus 2001



Menu
De zee en haar betekenis
Taken van de marine
Korps Mariniers
Mijnendienst
Onderzeeboten
Dienst der Hydrografie

Marine uniformen
Rangen en standen

Gerelateerde artikelen
Walrusklasse onderzeeboten
Collinsklasse onderzeeboten
Victoriaklasse onderzeeboten
Todaroklasse onderzeeboten
Astuteklasse onderzeeboten
Virginiaklasse onderzeeboten

Onderzeebootdreiging Australië
Hr.Ms. Walrus bespiedt Iran